Gdy tylko zbliża się wiosna, właściciele zwierząt domowych, a w szczególności psów podejmują różne działania w kierunku tego, aby chronić swoich czworonożnych przyjaciół przed pewnymi insektami. Największym wrogiem są kleszcze, które pojawiają się już wczesną wiosną. W jakich sytuacjach pies może złapać kleszcza, czy istnieją środki i preparaty, które działają ochronnie oraz jakie zagrożenie dla zdrowia psa niesie kleszcz? Poniżej garść odpowiedzi i wskazówek dla osób zainteresowanych tym tematem.
Kiedy i gdzie pies może złapać kleszcza?
Kleszcze do pospolicie występujące pajęczaki, na które narażone są nie tylko zwierzęta, ale również ludzie. Dotychczas opisano około 900 różnych gatunków kleszczy, dosyć dobrze rozpoznając poszczególne ich stadia rozwoju, a także choroby, które przenoszą. Trzeba bowiem wiedzieć o tym, że kleszcz jest pasożytem, którego bytowanie w organizmie człowieka lub zwierzęcia może stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia. Kiedy pies może złapać kleszcza? Tak naprawdę już od pierwszych cieplejszych dni przedwiośnia, a zatem już w drugiej połowie marca, szczególnie jeżeli temperatura na zewnątrz jest na tyle wysoka, że rozpoczyna się okres wegetacyjny roślin. Kwiecień i maj, a zatem czas, kiedy intensywnie wzrastają trawy, to ten okres w roku, kiedy kleszczy jest mnóstwo. Zwierzęta są narażone na złapanie tego pasożyta przez całą wiosnę, lato, tak naprawdę aż do jesieni. To zatem sporo miesięcy w roku, kiedy trzeba być skupionym na tym, by prawidłowo chronić się przed kleszczami, między innymi poprzez stosowanie różnorodnych odstraszaczy. To preparaty, które można nabyć u weterynarza, a także w sklepach zoologicznych. Wbrew pozorom kleszcze znajdują się nie tylko na liściach drzew, a zatem ich złapanie nie jest związane z koniecznością przebywania w lesie lub w parku. Mogą one występować również w ogrodzie, a w szczególności na trawach, roślinach ogrodowych, na przykład kwiatach ozdobnych, a także na drzewkach owocowych. Tam ryzyko złapania kleszcza również jest duże. Dodatkowo dobrze wiedzieć, że obrzeża lasów, a zatem miejsca, gdzie roślinność jest gęsta, najczęściej składa się z traw i paproci, to również miejsca, w których łatwo złapać kleszcze. Warto sobie to uświadomić i nie tyle rezygnować z aktywności na świeżym powietrzu w różnorodnych miejscach, ile po prostu lepiej chronić się przed kleszczami, a także bardziej skutecznie przeglądać ciało zwierzęcia po powrocie ze spaceru. Wspominając o bezpieczeństwie zwierząt, nie sposób nie wspomnieć również o bezpieczeństwie człowieka. Zawsze po powrocie ze spaceru z psem należy dokładnie przejrzeć nie tylko ciało pupila, ale sprawdzić również swoje ciało. Szczególną ostrożność należy wdrożyć podczas oglądania miejsc, w których skóra jest delikatna, ciepła, co związane jest z nisko położonymi naczyniami krwionośnymi. To właśnie w tych miejscach najczęściej przyczepiają się do skóry kleszcze.
Choroby przenoszone przez kleszcze
Ukąszenie przez kleszcza bywa niezwykle niebezpieczne dla zdrowia, zarówno w przypadku ludzi, jak i zwierząt. Te niewielkie pajęczaki mogą bowiem roznosić bardzo groźne drobnoustroje, które przenoszone są do krwi ich żywiciela. Mowa tutaj zarówno o bakteriach, wirusach, jak i pierwotniakach. Najczęściej są one przenoszone po ugryzieniu, wędrując do krwi zakażonego zwierzęcia. W cyklu rozwojowym kleszcze bytują na różnych organizmach, w tym również na mniejszych gryzoniach. To niebezpieczne, ponieważ przenoszą one różnorodne drobnoustroje z jednych zwierząt na inne, na przykład na psy. Co więcej, naukowcy zauważają, że coraz częściej zwierzęta w Polsce chorują na choroby odkleszczowe, które jeszcze do niedawna nie były spotykane w naszym klimacie. Związane jest to między innymi z migracją tych pajęczaków. W sezonie, w którym jesteśmy wyjątkowo narażeni na kleszcze, należy wzmożyć działania ochronne i zabezpieczać swoje zwierzę, ponieważ niektóre z chorób odkleszczowych są śmiertelne. Krzepiąca jest jednak informacja, że kleszcz musi być wbity w skórę zwierzęcia przez kilkadziesiąt godzin, aby doszło do transmisji groźnej choroby. Dlatego tak ważna jest czujność po powrocie ze spaceru i dokładne obejrzenie ciała zwierzęcia. Naukowcy podkreślają, że w przypadku takich chorób, jak na przykład babeszjoza lub anaplazmoza, kleszcz powinien pozostawać w skórze zwierzęcia około 48 godzin. Jest zatem sporo czasu, aby zauważyć pasożyta i usunąć go, co zwiększa bezpieczeństwo zwierzęcia.
Najgroźniejsze choroby odzwierzęce
Kleszcz u psa może wywołać babeszjozę. To jedna z najgroźniejszych chorób odkleszczowych, która niestety jest bardzo trudna do wyleczenia i łączy się też z poważnymi powikłaniami. W jej przebiegu dochodzi do ogromnego spadku krwinek czerwonych, ponieważ przenoszony przez ślinę kleszcza pierwotniak atakuje krwinki czerwone, namnażające się w nich. Dochodzi do bardzo silnej anemii. Do transmisji pierwotniaka dochodzi najczęściej po około 48 godzinach bytowania kleszcza w skórze zwierzęcia. Choroba niestety ma dosyć ostry przebieg i najczęściej rozwija się do około tygodnia po tym, jak piesek został ugryziony przez zainfekowanego kleszcza. Pies staje się apatyczny, zmienia się jego zachowanie, ale też wygląd błon śluzowych czy moczu. Poza tym występuje gorączka. Objawy narastają dosyć szybko.
Kolejna często występująca u zwierząt choroba odkleszczowa to bolerioza, na którą chorują również ludzie. Boreliozę można nazwać chorobą podstępną, ponieważ często przez długi czas nie daje żadnych objawów, ale jednocześnie krętki boreliozy negatywnie wpływają na stan układu nerwowego psa, doprowadzając w ciągu kilku miesięcy do znacznego pogorszenia się jego zdrowia. Anaplazmoza to choroba bakteryjna przenoszona przez kleszcze, w przebiegu której atakowane są neutrofile, czy jedne z istotnych krwinek. Warto wiedzieć, że sporo chorób odkleszczowych może być skutecznie leczonych, o ile szybko zacznie się działać. Dlatego tak istotne jest, aby w okresie wiosennym, letnim oraz jesiennym, kiedy zwierzęta są najbardziej narażone na ukąszenie przez kleszcza, bacznie obserwować zachowanie swoich czworonożnych pupili. Wszystko to, co będzie wzbudzało niepokój najlepiej konsultować z lekarzem weterynarzem, dzięki czemu może on zlecić badania z krwi i szybko podjąć interwencję farmakologiczną.
Środki i preparaty na kleszcze
W radzeniu sobie z kleszczami nie jesteśmy tak bezbronni. Mamy przynajmniej częściowo wpływ na to, aby chronić się przed tymi pajęczakami, których ugryzienie może być tak niebezpieczne dla zdrowia człowieka. Już na początku wiosny warto wybrać się do weterynarza i dowiedzieć więcej na temat różnorodnych preparatów, które można kupić dla swojego psa. Niektóre z nich mają postać aerozolu, co oznacza, że trzeba spryskać nimi całe ciało psa. Najlepiej robić to regularnie, tak by na skórze zwierzęcia znajdowała się substancja o zapachu odstraszającym kleszcze. Inne są o wiele wygodniejsze, nie trzeba też pamiętać o ich aplikowaniu, ponieważ niejako działają same. Jednym z takich produktów jest obroża antykleszczowa, która często działa nawet do kilku miesięcy. Jedyną jej wadą może być to, że nie każde zwierzę jest przyzwyczajone do noszenia obroży. Chroni ona jednak zwierzę przed atakiem kleszczy w bardzo skuteczny sposób. Zwierzętom można podawać również tabletki, jednak one są skuteczne dopiero wtedy, gdy kleszcz ugryzie zwierzę. Ich zadaniem nie jest zatem odstraszyć pasożyta, a zadziałać już po jego ukąszeniu. Minusem tego rozwiązania jest to, że trzeba pamiętać o regularnym podawaniu tabletek oraz uważać na to, by zwierzę nie zwymiotowało ich. Jeżeli doszłoby do takiej sytuacji, skuteczność preparatu jest mniejsza, ponieważ substancja aktywna nie zdąży przeniknąć do krwi. Zanim wybierze się jakikolwiek dostępny preparat, warto skonsultować się z lekarzem weterynarii i zapytać, który produkt będzie najlepszy. Poza tym to właśnie lekarze weterynarii wiedzą, w jakich okresach w roku na danym terenie w kraju należy używać preparatów odstraszających. W niektórych województwach obserwuje się więcej kleszczy, które przenoszą groźne choroby, a w innych mniej. Bez względu na to gdzie się mieszka, zawsze należy przykładać bardzo dużą uwagę do przeglądania ciała zwierzęcia. Trzeba robić to regularnie, ponieważ to jeden z najważniejszych kroków ku temu, aby czworonożny przyjaciel był bezpieczny.
Jak usunąć kleszcza u psa krok po kroku?
Przeglądając regularnie ciało zwierzęcia, można zauważyć świeże kleszcze, które wbiły się w jego skórę. Oczywiście nie zawsze łatwo ocenić, czy kleszcz wbił się dopiero niedawno, czy też pozostaje w skórze już od kilku dni. Czasami stopień jego opicia się krwią zwierzęcia może być wskazówką, ale naprawdę nie zawsze. Niektóre kleszcze są bowiem duże z natury, inne są mniejsze. Może być też tak, że kleszcz wcześniej był wbity w ciało innego zwierzęcia, dlatego też był już stosunkowo duży. Warto wspomnieć, że nawet jeżeli z psem regularnie nie wychodzi się do lasu lub w inne miejsca, gdzie jest bujna roślinność, kleszcze na różnych etapach swojego rozwoju mogą bytować również w jego budzie lub na legowisku. Należy dbać o czystość tych miejsc i regularnie je przeglądać.
A jak usunąć wbitego kleszcza ze skóry zwierzęcia? Każdy ma na to swój sposób. Niektórzy używają w tym celu po prostu swoich palców, tak by delikatnie złapać kleszcza, a następnie zdecydowanym ruchem wyrwać go ze skóry. Inni wolą używać pęsety, przy czym należy pamiętać o tym, że niektóre z tych narzędzi mają bardzo ostre końcówki. Zbyt mocne ściśnięcie nimi kleszcza może spowodować nie tyle wyrwanie, co przecięcie. Wtedy aparat gębowy kleszcza zostanie w skórze, co może powodować kolejne komplikacje. Poza tym u weterynarza można kupić specjalne narzędzia do wyrywania kleszczy ze skóry zwierząt. Warto nabyć takie przydatne akcesoria, ponieważ nie są one drogie, a skutecznie pomagają w prawidłowym usuwaniu kleszcza. Właściciele zwierząt muszą zdawać sobie sprawę z tego, że kleszczy zwyczajnie nie da się uniknąć, ale można zrobić wiele, aby pies łapał ich mniej, dzięki czemu będzie bardziej bezpieczny.